دکتر سید سلمان فاطمی

لوزالمعده(پانکراس)مصنوعی، انقلابی در مراقبت از بیماران دیابتی ایجاد می‌کند.
اندام های مصنوعی، چه از طریق رشد سلول های بنیادی باشد یا از طریق اجزای پلاستیکی و فلزی و یا اندام هایی- که از طریق هوش مصنوعی، عمل می کنند- کمک بزرگی به افرادی است که به دلیل نقص عضو، دچار بیماری و اختلال می شوند.

هوش مصنوعی از عروسک های بازی تا کمک به انسان در تولیدات تا زیان های آن بر جسم و روح انسان- قسمت سی و ششم
دست و پاهای پلاستیکی و فلزی، امروز با پیشرفت تکنولوژی با اندام های هوشمندی جایگزین میشود که تحت کنترل و اراده ی فرد میتواند حرکت کند. با پیشرفت ابداع ها و فن آوری های نوین، این اندام های هوشمند محدود به دست و پا نیست بلکه میتواند حتی در سیستم های غددی بدن مورد استفاده قرار گیرد. هورمون ها و ترشحات غدد نقس مهمی در تنظیم وظایف همه ی اندام های بدن و مغز دارد و به هم خوردن نظم کار آن میتواند همه ی بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

اختلال در ترشح انسولین از غده ی پانکراس، یعنی بیماری دیابت، مشکل بزرگ بسیاری از مردم جهان است. کم شدن ترشح انسولین یا مصرف زیاد انسولین و یا کم شدن تاثیرانسولین بر سلول های هدف یا آنتی بادی هایی- که انسولین را در بدن تخریب می کند- میتواند منجر به کاهش تاثیر انسولین در بدن شود. در این بیماران تلاش، افزایش تاثیر انسولین است و گاهی زیاد کردن مقدار انسولین به تنهایی کمک زیادی نمی کند زیرا این انسولین اضافی به وسیله ی آنتی بادی ها در بدن تخریب میشود. با این حال سیستم هوشمند کنونی که میتواند مقدار قند خون را بسنجد و ستور ترشح انسولین را صادر کند تا حدی به بهبود قند خون این بیماران کمک میکند.
پژوهشگران، آزمایش یک لوزالمعده مصنوعی را روی نزدیک به ۹۰۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۱ آغاز کرده‌اند که در صورت موفقیت، تحولی اساسی در نحوه زندگی این گروه از بیماران ایجاد خواهد کرد.این دستاورد می‌تواند نیاز به تست قندخون با گرفتن خون از نوک انگشت را از میان بردارد و مانع از حملات هیپوگلیسمی (افت قند خون) و خطرات ناشی از آن شود.

در این فناوری یک حسگر زیر پوست، به کار می‌رود که به طور مداوم سطح قند خون را کنترل می‌کند و یک پمپ کوچک به طور خودکار مقدار انسولین مورد نیاز را تنظیم می‌کند.

شارلوت، شش ساله اهل لنکشایر، یکی از بیش از ۲۰۰ کودکی است که در آزمایش روش حلقه ترکیبی بسته شرکت دارد.آنجی ابوت، مادر شارلوت گفت که این روش بر شرایط کل خانواده تاثیری اساسی داشته است.

به گفته خانم ابوت قبل از استفاده از این حلقه، همه کارها دستی انجام می‌شد. شب‌ها باید زنگ ساعت را تنظیم می‌کردیم تا هر دو ساعت یک بار بیدار بشویم و انسولین را تنظیم کنیم تا قند خون شارلوت بالا یا پایین نرود.

سازمان ملی خدمات درمانی بریتانیا می‌گوید این اولین آزمایش گسترده این فناوری در جهان است و حدود یکصد سال پس از اولین تزریق انسولین به یک بیمار مبتلا به دیابت به اجرا گذاشته شده است.

البته این روش ترکیبی کاملا خودکار نیست، و لازم است رقم مقدار کربوهیدرات مصرف شده در وعده‌های غذایی وارد دستگاه شود. اما دکتر می نگ، پزشک متخصص غدد کودکان در بیمارستان عمومی اورمسکیرک، معتقد است که فناوری جدید دارای ظرفیت گسترده‌ای است.

او می‌گوید:فکر می‌کنم این یک روش فوق‌العاده است. من ۲۵ سال است که با دیابت کودکان سروکار دارم و این فناوری به معنی تحولی اساسی در کل رویکرد به این بیماری و برخورد با آن است.

دکتر نگ می افزاید: بسیار هیجان‌‌انگیز است که می‌توانیم کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشیم و به راحتی ببینیم که میزان گلوکز خون بیمار در سطح طبیعی قرار دارد.
او می‌گوید: شارلوت ما عاشق این است که با دوستانش گردش برود و بعضی شب‌ها را در خانه آنها بماند اما تا حالا این چیزها برایش امکان نداشته چون دیگران نمی‌توانند قند خون او را مدیریت کنند، اما حالا می‌توانیم به او اجازه بدهیم بدون اینکه ما کنارش باشیم با دوستانش معاشرت کند.

یاسمین هاپکینز، ۲۷ ساله ساکن لندن نیز یکی از کسانی است که در طرح آزمایش پانکراس مصنوعی شرکت دارد. او ۱۵ سال پیش به دیابت نوع ۱ مبتلا شد و باید به طور مرتب مراقب تغییر احتمالی در میزان قند خونش باشد.

یاسمن گفت: الان از خواب بیدار می‌شوم و می‌توانم بدون نگرانی به کار معمولی روزانه بپردازم، در حالیکه قبلا همیشه احساس می‌کردم در خطر برخی عوارض طولانی‌ مدت دیابت قرار دارم اما حالا نگران نیستم که ممکن است چنین اتفاقی بیفتد. اگر سطح قند خون بیمار دیابتی کنترل نشود، او با خطر آسیب طولانی مدت به قلب، کلیه‌، چشم و اعصاب مواجه می‌شود.

پروفسور پارتا کار، مشاور دیابت سازمان ملی خدمات درمانی می‌گوید: داشتن دستگاهی برای نظارت بر وضعیت بیمار دیابتی و دادن داروی مورد نیاز به طور خودکار شاید به داستان‌های علمی-تخیلی شباهت داشته باشد اما حالا فناوری و انواع ماشین‌ها به بخشی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است.

او معتقد است که با این تحول، داشتن یک سیستم کاملا خودکار دور از انتظار نیست، سیستمی که به افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ امکان دهد بدون نگرانی در مورد سطح گلوکز خونشان و نیاز به دارو به زندگی ادامه دهند.

کریس اسکیو، مدیر اجرایی سازمان دیابت انگلستان گفته است: این فناوری ظرفیت ایجاد تغییر اساسی در زندگی افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ را دارد و کیفیت زندگی و درمانی آنها را بهبود می‌بخشد. تا امروز، ۸۷۵ بیمار به این طرح آزمایشی پیوسته‌اند و قرار است حداکثر ۱۰۰۰ نفر برای این طرح ثبت نام شوند.

نتیجه این آزمایش در اختیار موسسه ملی بهداشت و ارتقاء مراقبت پزشکی قرار خواهد گرفت که از آن در ارزیابی توزیع گسترده‌تر این فناوری و قرار دادن آن در اختبار بیماران استفاده خواهد کرد.

سازمان ملی خدمات درمانی انگلیس توصیه کرده است که همه افراد مبتلا به دیابت نوع ١ به امکان سنجش مداوم میزان قند خون از طریق حسگر نصب شده روی پوست دسترسی داشته باشند.
https://www.bbc.com/persian/science-60952663 برخی توضیحات دکتر سلمان فاطمی نورولوژیست