ویرایش DNA جنین انسان، برای پیشگیری از همه گیریهای مرگبار
بیست سال قبل روش تازه ویرایش ساختار ژنومی به نام CRISPR/CAS9 (clustered regularly interspaced short palindromic repeats (CRISPR)/CRISPR‐associated protein 9 (Cas9) system) ابداع شد و در سال 2007 میلادی Barrangou et al., نقش آن را در تنظیم سیستم ایمنی باکتری آزمودند. پس از آن پژهشگران درحال انجام پژوهش های جدید در این مورد یعنی تنظیم سیستم ایمنی (عامل بیماری زا یا میزبان) با فرایندهایی به نام CRISPR‐mediated immunity هستند. برنامه های تغییر ژنوم با تکنولوژی جدید CRISPR‐mediated genome editing، ایجاد ژن های جهش یافته و سلول های دستکاری شده را تسهیل میکند.
در این روش های نوین، دستکاری ژنومی از پروتئین های Cas9و یا آنزیم اندونوکلئاز جهت تغییر ژنوم استفاده میشود. وقتی دی ان ای از هم جدا و دو شاخه میشود طی ترمیم با فرایندی به نام non‐homologous end joining (NHEJ) برخی نوکلئوتید ها اضافه یا حذف میشود و باعث جهش مشخصی در ژنوم و نهایتا جهش های تغییری قالب frameshift mutations میگردد.
این روش های جدید دستکاری ژنوم، بسیار ساده تر از روش های قبلی است که امکان کنترل آن دشوار بود. این روش جدید در شناسایی عملکرد ژن ها و اهداف بالقوه آنتی بادی ها در برخورد با عامل بیماری زا به کار میرود. و به این ترتیب اطلاعات مفیدی را در مورد سودمندی درمان های قبلی فراهم می کند.
بروز گونه های جدید عوامل بیماری زا مانند باکتری ها و ویروس های جدید و بی فایده بدن درمان های قدیمی در کنترل آنها، اهمیت این پروژه های جدید را نشان میدهد. این پروژه های نو میتواند ما را در شناسایی درمان های شیمیایی جدید به صورتی فراتر از کارآزمایی های کور، راهنمایی کند. این روشها همچنین میتواند باعث ایجاد جنین های مقاوم به برخی بیماری های عفونی و همه گیری های رایج شود.
Choudhary et al. and Singh et al. در یافتن درمان های مناسب برای بیماری سل توانستند از این پروژه جدید بهره ببرند و ژن های هدف در میکروب سل را از طریق پس گرد ترجمه ژن efficient transcriptional repression مهار کنند. برخی گونه های باکتری مانند فرانسیلا می توانند از طریق فرایندهای خاموش کننده ژنوم از طریق آر ان ای آنتی سنس( antisense RNA‐based silencing mechanism ) مهار شوند.
گروهی از پژوهشگران کالج سلطنتی لندن طی پژوهشی به این نتیجه رسیده اند که میتوان با ایجاد تغییراتی در DNA جنین انسان از بروز همه گیریهای آتی در نوع بشر پیشگیری کرد.
دستکاری DNA را میتوان یکی از بحث برانگیزترین رفتارهایی دانست که ممکن است از سوی دانشمندان انجام شود. این موضوع به لحاظ علمی و اخلاقی با مخالفتهایی جدی همراه است. اما به نظر میرسد با وجود همه گیری کرونا ایده دستکاری DNA بار دیگر داغ شده است.
در حال حاضر شواهد خوبی وجود دارد که نشان میدهد این روش کار میکند، با تحقیقاتی که معمولاً روی جنینهای سقط شده انجام شده است، برخی از گمانه زنیها قوت گرفته است.
در سال ۲۰۱۶، انگلستان اولین کشور در جهان بود که استفاده از یک روش ژنتیکی به نام درمان جایگزینی میتوکندری (جایگزینی میتوکندریهای ناسالم /بخشی از سلول که انرژی را تأمین میکند) را مجاز دانست. اکنون دانشمندان انگلیسی معتقدند که برخی از این نوع دستکاریهای ژنتیکی میتوانند در کنترل کرونا موثر باشند.
ویرایش DNA
این پژوهشگران معتقدند میتوان با استفاده از CRISPR ویروسهای کرونا را با مخلوط کردن کد ژنتیکی آنها از کار انداخت.(کاشف روش کریسپر یا قیچی ژنتیکی امسال جایزه نوبل شیمی را به دست آورد. نوبل شیمی ۲۰۲۰ را دو زن شیمیدان مبدع 'قیچی ژنتیکی' برنده شدند
امانوئل شارپنتیر و جنیفر دودنا سال ۲۰۱۱ همکاری شگفتانگیزی را با هم آغاز کردند.) افزون بر اینها حدس میزنند که میتوانیم ژنهای افراد را ویرایش کنیم تا در برابر عفونت مقاومت بیشتری داشته باشند، به عنوان مثال با هدف قرار دادن سلولهای T که در واکنش ایمنی بدن دارای نقشی محوری هستند.
اگرچه برخی روشهای مشابه و تعدیل شده در درمان برخی از انواع سرطان یا بیماریهای ژنتیکی کاربردهایی دارد، اما برای ویروسی مثل کرونا نیاز به پژوهشهایی گسترده و البته کسب مجوزهای معتبر وجود دارد.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/cmi.12693
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29917197/
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031