تلسکوپ فضایی جیمز وب از گیانای فرانسه با موفقیت پرتاب شد.
از تکینگی تا مغز از مغز تا سیاه چاله ی فضایی- قسمت چهل و دوم
نگاه بر کیهان از جایی بسیار فراتر از زمین با امکاناتی که قدرت نگاه بر نخستین اجزای کیهان را میدهد.
نور این اجزای نخستین با فاصله ی زمانی نزدیک به 14 میلیارد سال به ما می رسد. این اجزا ممکن است میلیاردها سال قبل، از میان رفته باشند ولی امواج فتونی نور آنها هنوز در کیهان باقی است و این نور در سفری طولانی، امروز به ما میرسد.
این امواج نوری، گنجینه های نگاه بر تاریخ کیهان هستند و بهتر است آنها را فسیل های کیهانی بدانیم. ولی مشاهده ی آن، به دلیل تاثیر داپلر، به سادگی ممکن نیست. تاثیر داپلر می گوید وقتی دو شی از هم دور می شوند، طول موج امواج ساطع شده از یکی- وقتی به جسم دیگر میرسد- طویل تر میشود مثلا اگر دو قطار از هم دور شوند، صدایی که افراد روی قطار اول از قطار دوم می شنوند طول موج بالاتری خواهد داشت یعنی صدای قطار دیگر، بم میشود و برعکس وقتی دو قطار به هم نزدیک شوند، صدای آنها نسبت به هم دارای طول موج پایین تر و فرکانس بالاتر خواهد بود یعنی صدا زیرتر میشود.
به همین ترتیب وقتی سیارات و کهکشان ها از هم دور می شوند، نور سیاره ی اول- که از روی سیاره ی دیگر دیده میشود- دارای طول موج بالاتر خواهد بود. بخشی از این طول موج بالاتر به صورت نور قرمز دریافت میشود ولی بخش بزرگی از آن به صورت نور مادون قرمز و حتی دیگر امواج رادویی یا طول موج بلند است ولی برای انسان مرئی نیست. امکانات جدید تلسکوپ جیمز وب برای مشاهده ی امواج مادون قرمز، دنیایی از تصاویر نوین و شگفت از ابتدای خلقت به ما خواهد داد.
این تلسکوپ ده میلیارد دلاری، بزرگترین تلسکوپ فضایی تا امروز است و آنقدر قدرتمند است که می تواند درجه حرارت یک زنبور درشت را از روی ماه، تشخیص دهد.
حدود 25 سال طول کشید تا دانشمندان و مهندسان، تلسکوپ جیمز وب را بسازند. این، یک ماشین زمان است که میتواند به قبل از 13 میلیارد سال قبل برگردد و به ما نخستین ستارگان و کهکشان ها را در کیهان، نشان دهد. جیمز وب در نقطه لاگرانژ 2 بر دور خورشید میچرخد و این نقطه، یک میلیون مایل دورتر از سیاره ی ما نسبت به خورشید است.
هیچ ماموریت فضایی نمیتواند فضانوردان را سالم به این نقطه بفرستد و برگرداند پس اگر مشکل و خطایی در این تلسکوپ رخ دهد برخلاف تلسکوپ هابل، راهی برای ترمیم آن وجود ندارد. ناسا میگوید سیصد احتمال وجود دارد تا تلسکوپ وب شکست بخورد. بنابراین همه چیز باید برای تلسکوپ به خوبی کار کند تا وارد عمل شود.
پس از پرتاب دو کار مهم وجود دارد که تلسکوپ باید انجام دهد:
اول باز کردن قطعات آینه های خود است. تلسکوپ JWST، 18 قطعه ی آینه ای شش وجهی دارد که آینه ی اصلی آن را درست میکند.
مرحله دوم به کار بردن صفحه ی قلب تلسکوپ است که مانند زمین تنیس میباشد. جیمز وب، اساسا یک دستگاه مشاهده گر اموج مادون قرمز است و این کار برای تلسکوپ هابل ممکن نبود. چون نور مادون قرمز، طول موج بلندتری در مقایسه با نور مرئی و فرابنفش دارد جیمز وب میتواند به مناطقی از کیهان- که بیرون از دسترس تلسکوپ هابل بود- دست پیدا کند.( این امر بدین دلیل است که وقتی نور ساطع شده از اجرام درخشان اولیه، در جهانی در حال انبساط سفر میکند، زمانی به ما میرسد که طول موج های آن کشیده شده یا به اصطلاح دچار red-shift شده است. این امر بدین معنا است که جهان اولیه تنها در قسمت مادون قرمز طیف، قابل رصد است.)
تلسکوپ برای آنکه نور مادون قرمز را مشاهده کند، باید در محیطی بسیار سرد قرار داده شود. جیمز وب در دمای منفی 228.1 درجه سانتیگراد یا منفی 380 درجه ی فارنهایت یا 45 درجه کلوین کار میکند. این کار با صفحه ی حرارتی بزرگی انجام می شود که شامل پنج لایه است.
ممکن است تا زمانی که تلسکوپ، اولین تصویر را مخابره کند سه ماه طول بکشد. این تلسکوپ فضایی همچنین با تلسکوپ نمادین افق رویداد EHT همکاری میکند. EHT نخستین تصویر را از سیاهچاله ی فضایی در سال 2018 برداشت. JWSTو EHT کوشش خواهند کرد از سیاهچاله ی قلب کهکشان ما تصویربرداری کنند. علاوه بر آن جیمز وب، اشیایی را- که دورتر از مدار نپتون هستند- بررسی میکند.
پیش از جیمز وب، ناسا چهار مشاهده ی بزرگ را در فضا داشته است. این مطالعات به وسیله تلسکوپ های فضایی هابل، چاندرا، اشپیتز و کمپتون بوده است. هیچ کدام اینها نتوانسته اند تا کنون شواهدی از زندگی بیگانه ای را در کیهان پیدا کنند. ولی جیمز وب کوشش خواهد کرد نورهای مصنوعی را بر روی نزدیک ترین سیاره ی بیرون از منظومه ی شمسی بررسی کند. این تلسکوپ همچنین ممکن است راز انرژی و ماده ی تاریک را حل کند.
جیمز وب، حقیقتا یک نقطه ی عطف در تاریخ علوم خواهد بود. این تلسکوپ یک شگفتی در علم و مهندسی خواهد بود که به ما ریشه های اولیه مان را نشان میدهد.
https://www.youtube.com/watch?v=3uT0nLK7yYs
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031
