رژیم های غذایی و نقش مهم آن در تحولات تکاملی موجودات زنده
آنچه وارد بدن میشود، مانند موتوری است که وجود ما را به حرکت در می آورد و ساختمان بدن ما را ایجاد میکند. آب، به عنوان عنصری اساسی در رژیم غذایی، کاملا مشخص است و تنوع خاصی در آب نیست ولی غذاهایی- که خورده میشود- تنوع بسیار زیادی دارد؛ به خصوص از زمانی- که آتش در اختیار انسان قرار گرفت و توانست سفت ترین گوشت ها را با آتش نرم کند- این تنوع غذایی بیشتر هم شد.
شاید روزگاری رژیم غذایی پیشینیان انسان، محدود به گیاهان و هسته های مغذی میوه ها و درختان جنگل بود ولی قدرت انسان در پرورش دلخواه گیاهان با کشاورزی و توانایی در رام کردن حیوانات و گله داری حیوانات مرغوب برای خوردن، این امکانات را بسیار بیشتر کرد.
در این میان، قدرت انسان در شکار حیوانات دریایی، نیازمند مهارت خاص و هوش زیادی است که بتواند راه پیش انسان را برای رسیدن به آب به عنوان محیط زیستی متفاوت، هموار کند و این حداقل هوش، لازم بود تا غذای دریایی وارد منوی شام و نهار پیش انسان ها شود.
شکی نیست ورود امگا سه و ید غذاهای دریایی، نقش بسیار مهمی را در پیشبرد تکامل مغز پیش انسان، طی چند صد هزار سال اخیر داشته است. اسیدهای چرب امگا سه در ساختار غشای سلول های عصبی جای دارد و برای بقای بیشتر این سلول ها، کیفیت این اسیدهای چرب، بسیار مهم است و عنصر ید با ورود و ساخت هورمون های تیرویید نقش مهمی را در بهبود متابولیسم سلول ها داشته است.
غده تیروئید در بی مهرگان وجود ندارد ولی برخی بیمهرگان، می توانند از عنصر تیروئید استفاده کنند و چیزی شبیه هرومون های تیروئید بسازند. با افزایش نیاز به هورمون تیروئید، این سلول ها در کنار هم قرار گرفتند و غده تیروئید را درست کردند.
https://dev.biologists.org/content/144/12/2123
نقش هورمون تیروئید بر سلول های مغزی را می توانیم در بیماری های تیروئید در دوره جنینی یا نوزادی یعنی در مرحله ای- که این هورمون، برای رشد و تکثیر سلول های مغزی بسیار حساس است- ببینیم. در دوره جنینی نوزادی اگر هورمون های تیروئید، کم باشد باعث بیماری کرتینیسم و عقب ماندگی شدید ذهنی می شود.
رشد از دوره جنینی، نوزادی تا بلوغ و بعدا پیری، جلوه ای از سیر حرکت تکامل در موجودات زنده است و میتواند جلوه ای کوتاه و مختصر از سیر تکامل در کل کیهان ما باشد. به همین ترتیب میتوان انتظار داشت- همانطور که عنصر ید نقش مهمی در بزرگ و پیشرفته کردن مغز از دوره جنینی تا بلوغ دارد- نقش مهمی را در فرایند تکامل، طی چند میلیون سال اخیر داشته باشد.
مطالعات تکاملی، و پیدایش هورمون تیروئید در مهره داران- که از نظر تکاملی پیشرفته تر از بی مهرگان هستند- می تواند تاییدی بر این مطلب باشد. بی مهرگان هرچند غده تیروئید ندارند می توانند برای مقاصد تکاملی، از ید، هورمون تیروئید یا هورمون هایی شبیه هورمون تیروئید تولید کنند.
نقش ید به عنوان عنصری آنتی اکسیدان برای حیات موجودات تک سلولی مهم است. با افزایش نیاز به این عنصر، ترکیب آن در هورمون های تیروئید، نقش آن را به عنوان تحریک و تنظیم کننده بازسازی دی ان ای میتوکندری و تنظیم ژن های آن، موثرتر میکند. (میتوکندری مرکز تنفس سلولی است و اهمیت آن، مانند اهمیت ریه برای موجود چند سلولی است.)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21669854
(قطعا هدف نهایی تکامل، رسیدن به ابزار برتر هوشمندی است و برای رسیدن به آن از چند فرایند استفاده میشود؛ ازجمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فراهم آوردن جهش ژنتیکی به سمت پیشرفت و بهبود.
- راست قامتی
- ارتباط زبانی
- فراهم آوری غذای مناسب برای گونه(از قبیل ماهی ها که دارای ید و امگا سه هستند) که برای مغز، مفید بوده و جهش های بهبود مغز را بسیار ثمر بخش تر میکند. به این ترتیب این ویژگی به شکلی از مزیت، تبدیل میشود که آن را شایسته برگزیده شدن توسط انتخاب طبیعی و انتقال از طریق نسل ها می گرداند.)(احمد الحسن- توهم بی خدایی- ص227)
ولی چه زمانی انتخاب طبیعی، این رژیم غذایی را با وجود سختی های آن در صید ماهیان، برای انسان برگزید؟
تاریخ ورود ماهی به عنوان منبع بزرگ اسیدهای چرب مفید و امگا سه، چه زمانی بود؟
نئاندرتال ها ضیافت های بزرگی از غذای دریایی، پرندگان دریایی و شاید دلفین داشته اند!
دانشمندان می گویند کشفیات جدید، در مناطق ساحلی غاری در پرتغال باعث چالشی با تصاویر قبلی نئاندرتال ها به عنوان حیوانات گوشت خوار شده است.
نئاندرتال ها به عنوان گوشت خوارهایی- که از پستانداران استفاده می کردند و دنده های غضروفی پشمی را می خوردند- مشخص می شوند ولی یک تحلیل از منطقه ساحلی در غاری در پرتغال، پیشنهاد میدهد ماهی و حلزون، جایگاه ویژه ای را در ذائفه پالئولیتیک آنها داشته است.
فیلیپ رودریگز باستان شناس دانشگاه لیسبون- که مقاله او اخیرا در مجله ساینس پذیرفته شده است- میگوید ما همه این تصور را از نئاندرتال های اولیه داشته ایم که مقدار زیادی گوشت می خوردند. ولی حالا این تصور را داریم که مانند هموساپینس، غذاهای دریایی می خوردند.
باستان شناسان مدارکی یافته اند که نئاندرتال ها از صدف داران، تغذیه میکردند ولی این تصور- که مقادیر زیادی ماهی مصرف کنند- وجود نداشت. برخی دانشمندان ادعا می کنند نئاندرتال ها برای خلاف هموساپینس های هم دوره خود در آفریقا توانایی ای برای ماهی گیری نداشتند و ممکن است از مصرف گوشت ماهی- که برای تکامل مغز لازم است- محروم بوده باشند.
ولی در عمق غار دی فیگوره براوا که نئاندرتال ها در حدود 100 هزار سال قبل، زندگی می کردند، دکتر رودریگز و همکاران او بیش از 560 استخوان ماهی و باقی مانده های صدف، حلزون، خرچنگ و مرغان دریایی و حتی دلفین کشف کردند و این یعنی نئاندرتال ها در منوی شام خودشان لیست بلندی از غذاهای دریایی داشتند!!
و پژوهشگران می گویند این نشان می دهد رفتار گونه های باستانی قابل مقایسه با رفتار انسان جدید است.
پیتر- رولی- کونوی باستان شناس ازدانشگاه دورهام می گوید: آنها در این پژوهش جدید نشان می دهند که نئاندرتال ها مقدار زیادی غذای دریایی مصرف می کردند.
وقتی نئاندرتال ها فیگوره براوا را اشغال می کردند در مسافتی نزدیک به یک مایل از آب بود و این منطقه 20 کیلومتری لیسبون است. دکتررودریگز و تیم او، غار را از سال 2010 تا 2013 کاوش کردند آنها از یک ورودی وارد یک اتاق و از آنجا از دروازه ای کوچکتر وارد اتاقی کوچکتر می شدند. او برای وارد شدن در برخی از این حفره ها لازم بود، مانند کرم بخزد. او می گوید: من هر روز در وضعیت کشنده ای قرار می گرفتم. در این وضعیت اصلا نمیشد دست ها و پاها را دراز کرد.
در محل کار ژائو زیلهاوو یک باستان شناس از دانشگاه بارسلونا دیواره غار را سایید و از آن، نمونه برداری کرد. آنها گاهی با پژوهشگر سومی برخورد می کردند ولی هرگز با چهارمی تماسی نداشتند زیرا محل بسیار تنگ بود. نمونه های برداشته شده از دیواره، مربوط به 86 تا 106 هزار سال قبل بود. دکتر زیلهاوو یافته های غیر معمولی داشت. او می گوید ناگهان طی بررسی شگفت زده شدم قسمتهایی مانند مهره ماهی را کشف کردم. وقتی بیرون آمدم پرسیدم آیا این مهره پستاندار است؟! سونیا گابریل از موسسه فرهنگ پرتغال و باستان شناس حیوانات به او می گوید نه این مهره ماهی است!!
آنها بعدا دندانهای کوسه را پیدا کردند که به گونه های مختلفی از کوسه ها تعلق داشت و این نشان میدهد که نئاندرتال ها بوفه مفصلی از غذاهای دریایی داشتند. نمونه برداشته شده دارای استخوانهایی از انواع مارماهی و خورشید ماهی بود. این اجزا دارای پنجه های شکسته مربوط به خرچنگ های قهوه ای و خرچنگ های خفاشی و حتی مرغان دریایی بود. آنها گفتند این زندگی آبی و دریایی ممکن است نیمی از رژیم غذایی نئاندرتال ها را تشکیل دهد. ولی آنها مطمئن نیستند دیگر چه چیزهایی از دریا گرفته میشده است.
به علاوه آنها مقدار زیادی از ذغال سنگ های قدیمی را پیدا کردند که از چمن و گیاهان باقی میماند و این نشان می دهد که مقدار زیادی از رژیم غذایی نئاندرتال ها را گیاهان و علف ها تشکیل می دادند. این یافته ها در غار پرتغال به تردیدها در مورد پختگی شناختی نئاندرتال ها و اینکه چگونه گونه های مختلف، از پیش انسانهای نخستین منشا گرفته اند می افزاید.
دکتر زیلهاوو امیدوار بود که یافته های او تصویر معروف نئاندرتال را به عنوان گوشت خواری- که ماموت می خورد- تغییر دهد.
نئاندرتال حقیقی شبیه آن چیزی است که ما توانستیم در فیگوره پیدا کنیم آنها با مردمی که آن زمان یعنی یکصد هزار سال قبل در جنوب آفریقا یا 7000 هزار سال قبل در کنار رود های پرتغال زندگی می کردند تفاوتی نداشتند!!
https://www.nytimes.com/2020/03/26/science/neanderthals-fishing-ocean.html
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031
