دکتر سید سلمان فاطمی

بحث درباره درمانهای موجود برای بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروز
بسم الله الرحمن الرحیم و صلی الله علی محمد و آل محمد الائمه والمهدیین و سلم تسلیما
در بیماری ام اس با تشدید فعالیت سیستم ایمنی علیه برخی اجزای نورونها مواجهیم . سیستم ایمنی سلولهایی را علیه پوشش سلولهای عصبی تحریک میکند و این سلولها در سیستم ایمنی ، پوشش نورونها و سلولهای عصبی را از بین میبرد و سرعت هدایت عصبی کم میشود .پس اساس درمان این بیماری کاستن از قدرت سیستم ایمنی است تاپوشش سلولهای عصبی خراب نشود .ازدرمانهای این بیماری در مرحله حاد کورتون است که به سرعت علایم حاد بیماری را مهار میکند.این اثر کورتون بر اثر کاستن از قدرت سیستم ایمنی است .

کورتون برخی از سلولهای ایمنی را که در ایجاد بیماری ام اس موثرند از کار می اندازد و از التهاب منطقه آسیب دیده مغز می کاهد .اینترفرونها هم در کنترل دراز مدت بیماری موثرند مثلا آونکس که در ایران با نام سینووکس ساخته میشود ،نوعی اینترفرون بتا می باشد. اینترفرونها پروتئینی هستند که بطور طبیعی در بدن تولید میشوند تا با عفونتهای ویروسی در بدن مبارزه کنند ضمنا به تنظیم سیستم ایمنی کمک میکنند. آونکس از گروه مشابه اسید آمینه است که, مشابه بلوکهای پروتئین ساخته شده بوسیله بدن هستند. اعتقاد بر این است که آونکس واکنش سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده باعث کاهش حمله علیه غلاف میلین پوشش عصب میشود

بتاسرون :
بتاسرون (اینترفرون بتا 1 ب ) ساخته شده از پروتئین خشک , استریل و تصفیه شده , بوسیله تکنیکهای نوترکیب DNA ایجاد و برای تزریق آماده شده است. اینترفرون بتا-1 ب بوسیله تخمیر باکتری یایی Escherichia coil که دارای خصوصیت ژنتیکی پلاسمین مهندسی شده و حاوی ژن انسانی interferon beta ser17 است ایجاد میشود اینترفرون بتا 1 b یک پروتئین کاملا تصفیه شده است که 165 واحد اسید آمینه داشته با وزن مولوکولی تقریبی 18500 دالتون. و شامل زنجیره کربوهیدراتها که بطور طبیعی در مواد یافت میشود نیست. بتاسرون برای استفاده بیمارانی که زمین گیر نیستند مناسب است ،بیماران ام اس از نوع عود کننده فروکش یابنده جهت کاهش تعداد عود بیماری .

ربیف :
ربیف ( اینترفرون بتا-1 a ) بوسیله فرآیند تکنولوژی زیستی که آن را شبیه اینترفرون بتا 1 طبیعی که در بدن یافت میشود ساخته می شود. اینترفرونها پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن بوجود می آیند و دارای پروتئین ضد ویروس هستند که به هدایت سیستم ایمنی کمک میکند. آنها به سلولهای دفاعی بدن برای مبارزه با بیماریها و کاهش تورم (در سیستم مرکزی اعصاب) کمک میکنند. کارکرد ربیف کمک به سیستم ایمنی است تا به میلین ها حمله نکند. ربیف برای بیماری ام اس از نوع عود کننده درمان محسوب نمی شود اما بوضوح نشان داده است که مراحل بیماری را کند میکند

زیفرون یا همان اینترفرون-بتا-یک-بی، معادل یک پروتئین طبیعی انسانی به همین نام است که دارای خواص تعدیل کننده سیستم ایمنی می باشد. این دارو برای کنترل حملات و کاهش سیر پیشرفت بیماری در درمان مبتلایان به بیماری ام اس یا همان مالتیپل اسکلروزیس استفاده می شود. باید توجه داشت که این دارو باعث درمان قطعی ام اس نمی شود ولی در کاهش تعداد حملات ونیز آهسته کردن روند پیشرفت بیماری بسیار موثر می باشد.

سینومر® ( تولیدی داروسازی سینا ژن ) نام علمی دارو ( ژنریک ) : گلاتیرامر استات گروه دارویی :
تنظیم کننده سیستم ایمنی ، عامل درمانی مالتیپل اسکلروزیس(MS)

مکانیسم اثر :
طبق مطالعات انجام شده این دارو ترکیبی از پلی پپتیدهای صناعی متشکل از چهار اسید آمینه استکه موجب کاهش پاسخ ایمنی بیماران مبتلا به MSعود کننده می شود اگر چه مکانیسم اثر دقیق این دارو هنوز شناخته نشده است.

موارد مصرف :
سینومر® در درمان MS عود کننده اســتفاده میشــود. مشخص شده اســت که این دارو تعداد و شــدت حمله ها را کاهش میدهد و روند ناتوانی را کند میکند.

میتوکسانترون ( نوانترون )
جزء داروهای شیمی درمانی است که در موارد خاصی از بیماری بصورت تزریقی هر سه ماه یک بار مصرف میشود .مکانیسم دارو کاهش قدرت سیستم ایمنی از طریق اثرات سمی آن بر سلولهای ایمنی است . معمولاً بیشتر از دو سال هم ادامه نمی یابد .

ناتالی زوماب ( TYSABRI)
این دارو که درسال ۲۰۰۶توسط سازمان غذا و داروی امریکا ( FDA) و اروپا ( EU) مورد تأئید قرار گرفت ، در کنترل بیماری MS تاثیر بسیار خوبی دارد و بصورت تزریق وریدی ، ماهانه یک بار مورد استفاده قرار می گیرد . متأسفانه بدلیل عارضه مهم و کشنده ای بنام (PML) که با این دارو دیده شد، مصرف آن باید کاملاً تحت نظارت دقیق ودر چارچوب سیستم های خاصی انجام شود تا در صورت وقوع این عارضه ، بتوان هرچه سریعتر آن را تشخیص و در حد امکان درمان کرد.

داروی GILENYA ( فینگولی مود)
اولین داروی خوراکی بیماری MS است که در سال ۲۰۱۰از سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) تائیدیه گرفت و بتازگی در آوریل ۲۰۱۱از طرف همین سازمان در اروپا، مجوز مصرف گرفته است . این دارو که روزانه از راه خوراکی مصرف میشود تعداد حملات بیماری را کاهش میدهد و سیر پیشرفت بیماری را کند می کند . این دارو توانایی خروج لنفوسیت ها را از گره های لنفاوی کاهش می دهد و در نتیجه تعداد لنفوسیت های محیطی کاسته می شود.

داروی BG-12 با نام دیگر دی متیل فومات به شکل 120 و 240 میلی گرمی در 27 ماه مارس 2013 از طرف سازمان غذا و داروی امریکا FDA، مجوز ورود به بازار امریکا را دریافت کرد. مجوز این دارو در حال حاضر فقط برای نوع عود کننده بهبود یابنده(RRMS) می باشد .

نام تجاری دارو Tecfidera است و درایران با نام اوسویدرا تولید میشود و دوز مصرفی آن روزانه دو عدد می باشد. در شروع کپسول 120 میلیگرم دوبار در روز و پس از یک هفته240 میلیگرم دوبار در روز مصرف میشود.

داروی Ampyra یا fampyra
داروی آمپیرا ، در ژانویه سال ۲۰۱۰، به عنوان دارویی که می تواند سبب بهبودی راه رفتن در بیماری ام اس شود، از طرف سازمان غذا و داروی امریکا تأئیدیه گرفت.

مکانیسم اثر دارو :
این دارو سبب بلوک شدن کانالهای پتاسیمی در سلولهای عصبی می شود و از این طریق هدایت پیام ها را در آن تسهیل و تسریع می نماید.

شکل دارویی :
دارو به شکل قرص های ۱۰ میلی گرمی است و لازم است دوبار در روز (هر ۱۲ساعت یک عدد) مصرف شود. از مصرف بیشتر از این مقدار جداً باید پرهیز کرد.اخیرا کپسول نوروهرب که عصاره تغلیظ شده گیاه کندر است توسط دانشکده داروسازی اهواز تولید شده است که اثرات خوبی در کاهش خستگی و بهبود حافظه در موارد افت حافظه و فراموشی این بیماران دارد. اثرات این کپسول با تغییراتی در سیستم ایمنی و کاهش سلولهای تی ۱ و افزایش سولهای T2 است .