اخلاق و علوم اعصاب
با وجود مشاهده و کشف هزاران واکنش عصبی، در زمان رفتارهای ظاهرا اخلاقی ما- که چیزی بیش از واکنش شیمیایی نیست- تکلیف رفتارها و اخلاق انسانی، چه ميشود؟
واکنش های غم انگيز به درد دیگران، میتواند صرفا یک واکنش بین سلول های عصبی ما و فرد ديگر و نه چیز بیشتری باشد!
در قسمت های قبلی بیان شد، مکانیسمی به نام آینه های عصبی وجود دارد که حالت فرد مقابل را کاملا در فرد بیننده، همسان سازی می کند و چیزی جز واکنش، به محیط اطراف نیست، مانند رفلکسي که مثلا به دنبال احساس آتش داغ، دست را عقب میکشد و یا کوچک شدن مردک چشم، وقتی نور مستقیم، در آن تابیده مي شود!
یعنی برخی از رفتارهای ظاهرا اخلاقی ما جز واکنش های آینه های عصبی نیست!
آیا وقتی خود را در آینه می بینیم آیا نیاز به فکر کردن و پردازش هست تا درباره تصویر مشاهده شده در آینه تحقق کنيم؟
اصلا نیاز به فکر کردن نیست! اصلا نیاز به احساس اخلاقی هم نیست!
برخی واکنشهای ما به دردهای دیگران از این نوع است و اشکی که با دیدن غم دیگری در چشمان ما شکل مي گیرد همیشه نشان دهنده روح بلند نیست.
بر اساس تحقیقات جدید علوم اعصاب، موشهای صحرایی و میمون ها هم این احساس را دارند!
پس چه چیزی اخلاق انسان را تشکیل میدهد؟ تعریف اخلاق انسانی با کشفیات جدید علوم اعصاب، اصلا ساده نیست.
انتقال عاطفی
تحریک غیر مستقیم رویارو با خود یا رویارو با خودخواهی- که با نام گرفتاری یا درگیری با خود خوانده میشود- قدیمی ترین نوع عاطفه است.
پاسخ به درد زیاد در موش ها با مشاهده موش های دیگر- که درد می کشند- قدیمی ترین نوع عاطفه دو جانبه است. پاسخ به درد در حال زیاد شدن موشها با مشاهده موش های دیگر- که درد میکشند- به نظر می رسد یکی از نمونه های خوب بر این انتقال است(لانگفورد و شاگردان 2006).
انتقال عاطفی، منجر به حالت ترس در افرادی می شود که شاهد ترسی هستند که از طرف دیگران صادر می شود(کسانی که در رنج و سختی هستند) وباعت مخفی شدن یا فرار آنها می شود. یا دردهایی که از در تنگنا قرار گرفتن کودکانش حس می کند سبب می شود آنها را گرم کند یا به آنها غذا بدهد تا خود و کودکان خود را آرام کند یا سبب می شود کسی، فرد دیگری را از رساندن درد یا زیان به فرد دیگر بازدارد و اين به دلیل عواطف منفی ای است که او را به کمک رساندن به دیگری می کشاند.
و در نتیجه واکنش های عاطفی و ساده به همه عمل کنندگان و افراد خویشاوند نزدیک آنها، سود رسانده است.)
(De Waal, F. B. (2008). Putting the altruism back into altruism: the evolution of empathy. Annu. Rev. Psychol., 59, 279-300)
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031