اهمیت زبان و چگونگی پیدایش زبان (قسمت آخر) . پایان نامه عبدالعالي المنصوری در دانشکده تحقيقات برتر علوم دینی در نجف اشرف
نظریه دوم: قرار داد یا اصطلاح
صاحبان این نظریه، تصور می کنند زبان با قراردادهای بین مردم جامعه و توافق آنها و بیان الفاظ آن بدون آمادگی قبلی ایجاد شد. ابن جنی می گوید: (بیشتر صاحب نظران نظرشان آن است که زبان، قراداد و مصطلح کردن است و وحی و بخشش الهی نیست)(زبیدی، تاج العروس، ج1، ص6)
و نخستین کسی- که این نظریه را مطرح کرد- فیلسوف یونانی دیمیکریتوس و پس از او ژان جاک روسو در کتابشپیود اجتماعی و در عصر جدید فردینان دو سوسیر و آدم اسمیت و دجلود استوارت بودند. و به این نظریه اینطور پاسخ داده می شود:
1- با قوانین نظم اجتماعی عام در تعارض است، زیرا نظم اجتماعی بدون پیش زمینه و ناگهانی ایجاد نمی شود بلکه به تدریج شکل می گیرد.
2- قرارداد بیان شده، فقط محدود به زبان شنیداری است که افراد قرار داد کننده به وسیله آن با هم مرتبط می شوند و آنچه صاحبان این نظریه به عنوان منشا زبان قرار دهند بر اساس وجود زبان پیش از قراداد، است و لازم می کند آن چیز، بر خودش برگردد و این غیر ممکن است.
3- این نظریه، از مشکل اساسی- که در این بحث فقط در مورد آن بحث میکنیم- غفلت می نمايد و این مشکل را در بالای این مطلب، بیان نمودیم.
نظریه سوم: غریزه
صاحبان این نظریه تصور می کنند که آغاز زبان به غریزه ای خاص، باز می گردد که همه افراد گونه انسانی آنرا اندوخته اند و این غریزه را هر فردی بر اساس همه درک های حسی یا معنوی، با کلمه اي مخصوص به آن، بر دوش کشیده اند و با خود دارند و به همين ترتیب، غریزه تعبیر و بیان طبیعی واکنش ها است که انسان را وادار به انجام حرکات و صداهای خاص مانند در هم رفتن یا گشایش چهره، ریختن موی سر، خنده، گریه .... مي کندو آنها هر زمانی است- که حالات واکنشي مشخصی مانند خشم، ترس، اندوه، سرور و غیره رخ دهد- و اینها در طبیعت خویش و در وظایف خود، در همه افراد مشترک است
و آنچه از آن بیرون می آید، متحد و هم شکل است و به فضل این موارد، لغات با هم متحد می شوند و راه های تعبیر، در میان جمعیت های انسانی نخستین مشابه می شود. پس افراد توانسته اند با هم تفاهم کنند و پس از شکل گیری نخستین زبان انسانی، انسان دیگر از این غریزه بهره نبرد و آرام آرام این غريزه منقرض شد تا آنکه متلاشی گردید. و بسیاری از غرايز انسانی هم به همین دلیل، منقرض شد.)( دکتر علی عبدالواحد وافي، شکل گیری زبان در انسان و کودک: ص40)
از معروف ترین کسانی- که این حرف را دارد- دانشمند آلمانی (مکس کولر) و علامه فرانسوي(رينان) است.
چند مطلب علیه این نظریه مطرح میشود از جمله:
1-,مشکلی را- که درباره آن بحث می کنیم- حل نمی کند، بلکه به جای آن، مشکل دیگری اسرار آمیزتر می آورد و آن، مشکلغریزه کلامی است.
2- این نظریه، آن چيز را تفسیر می کند و می گوید: انسان صداهایی مرکب با بریدگی ها و نشانه های مورد نظر را تلفظ کرده است زیرا او توانایی ایجاد آن نوع از صداها را دارد.
نظریه چهارم: صداهای طبیعی یا تقلید کردن:
صاحبان این نظریه، تصور می کنند ريشه زبان از طریق تقلید صداهای طبیعی از طرف انسان آغاز مي شود. ابن جني می گوید: ( برخی از آنها به این سمت می روند که ريشه زبان صداهای شنیده شده مانند وزش باد و غرش رعد و جریان آب است و پس از آن، زبان ها متولد شده اند و به نظر من، صورتی درست و روشی قابل قبول است.)(ابن جنی، خصائص: ج1، ص41)
دکتر علی عبدالواحد وافی می گوید: (تعبير طبیعی از واکنش ها، صداهای حيوان، صدای نشانه های طبیعی، صدایی که هنگام وقوع آن واکنش هایی را ایجاد می کند مانند صدای ضربه و بریدن و شکستن و ..و اينها ذره ذره به سوي ارتقا پیش رفته اند و همه این ها پس از ارتقای عقل در انسان و پیشرفت تمدن و گشایش روش های زندگی اجتماعی و تعدد نیازهای انسان وغیر آن، بوده است)(ريشه و آغاز زبان در انسان و کودک: ص40)
قدیمی ترین فردی که این نظریه را شرح داد، فراهيدي و شاگرد او سيبويه بودند و دانشمندي به نام وتني آن را در عصر جدید مطرح نمود.
این نظریه از چند جهت مورد مناقشه فرار می گیرد:
- اگر زبان به صورت کامل از طبیعت تقلید می شد زبان های عالم متعدد نمی گرديد و جهان فقط یک زبان و نه بیشتر داشت.
خلاصه: برخی می گویند ما نمی توانیم همه الفاظ زبان را به تقلید از طبیعت برگردانیم و ما باز نمی توانیم این نظریه را به طور کامل کنار بگذاریم و به صورت حتمی، برخی الفاظ عربی هست که به صورت مطمئنی با صداهای طبیعت مرتبط است. و الحمدلله وحده
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1635416499847065&id=434113789977348
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031
