دکتر سید سلمان فاطمی

تغییرات آب و هوایی که ازنظر تاریخی به هزاران سال وقت، نیاز داشت اکنون در چند دهه رخ میدهد
چرا این برای ما مهم است؟ بالا رفتن سریع درجه حرارت، یک چالش است زیرا آب و هوا را با سرعتی بیشتر از آنچه برای به دست آوردن سازگاری توسط بسیاری از جانوران لازم است تغییر میدهد!
تکامل عام مادی به میلیون ها سال و یا حداقل هزاران سال، زمان نیاز دارد ولی تغییراتی که در زمانی بسیار اندک رخ میدهد، امکان سازگاری بر اساس تکامل عام را نمیدهد. خطر اصلی اینجاست: ویران کردن محیط اطراف ما با سرعتی بسیار بیشتر از قدرت سازگاری ما با آن رخ میدهد.
بله حیات واقعا تهدید میشود.
فرصت کافی برای سازگاری نیست در حالی که طمع ورزی ها و خوخواهی های انسان امروز، طبیعت را با سرعتی شگفت انگیز تغییر میدهد.
در سلسله مباحثی درهمین کانال تحت عنوان تاثیر درجه حرارت بر عملکرد مغز و رشد و تکثیر سلولهای مغز چگونه است؟ مفصلا به نقش گرما در بهبود یا اختلال در عملکرد سلول های مغزی اشاره شد و نقش تغییرات آب و هوایی در محصول تکامل چند میلیون ساله، بررسی شد.
محصول تکامل مادی چند میلیون ساله یعنی مغز، خودش تابع قوانین تکامل است و هر جا شرایط تکامل، وجود داشته باشد رشد و ارتقا پیدا میکند ولی این ارتقا با برخی عوامل، محدود میشود:
1- کند و محدود بودن سرعت تکثیر و رشد سلول های عصبی به دلیل نیاز بالای این سلول ها به انرژی
2- محدود بودن انرژی دریافتی به دلیل محدودیت های اقتصادی و فشارهای اقتصادی لیبرال دموکراسی بر اکثریت مردم جهان.
3- حذف یا کاهش انتخاب طبیعی: شرایط زندگی امروز انسان، با کنترل و مهار انتخاب طبیعی قدرتمند، راه تکامل و سازگاری قدرتمند مغز را گرفته است؛ به طوری که طی صد هزار سال اخیر، مغز انسان نه تنها بزرگتر نشده است بلکه از نئاندرتال تا هموساپینس، کوچکتر هم شده است و امروز هم تحت شرایط محیطی انسان امروز، در برخی نژادها کوچکتر شده است.
این درحالی است که تغییرات محیط زیست ما به دلیل انقلاب صنعتی با سرعتی عجیب، پیش میرود.
تاثیر این تغییرات، محدود به سلول های خاصی از بدن انسان نیست؛ به خصوص سلول هایی که تحت تاثیر مداخله های پزشکی انسان، سرعت تکامل وارتقای آن، کندتر شده است. تاثیر زیانبار تغییرات سریع آب و هوایی بر سلول های مغزی، شدیدتر از دیگر سلول ها خواهد بود و در اینجا، به حساسیت اقدامات انسان امروز درکاهش گرمایش جهانی پی می بریم.
آیا میتوان بی تفاوت ماند و سلول های عصبی حساس انسان را که نقش مهمی در متفاوت شدن او از حیوانات دارد در معرض دگرگون شدن و مرگ به دلیل تغییرات آب و هوایی قرار داد؟!
آب و هوای زمین و الگوهای آب و هوایی در درازمدت میشود که از جایی تا جای دیگر، متفاوت است. در حالی که بسیاری از مردم تصور میکنند اثر گلخانه ای و تغییرات آب و هوایی هم معنی هستند، دانشمندان اصطلاح تغییر آب و هوا را برای توصیف تحولات پیچیده ای به کار می برند که بر تشکیلات و تغییرات آب و هوا در سیاره ما تاثیر گذار است زیرا برخی مناطق با این تحولات، در کوتاه مدت سردتر میشود. تغییر آب و هوایی فقط بالا رفتن میانگین درجه حرارت را در بر نمی گیرد بلکه پدیده های آب و هوایی سخت را هم دربرمیگیرد و باعث تغییر در تعداد موجودات زنده زمین و محل زیست طبیعی آنها و بالا رفتن سطح دریاها و تاثیرهای متفاوت دیگری می شود.
همه این تغییرات با ادامه زیاد شدن گازهای گلخانه ای درون اتمسفر جو توسط بشریت، حتمی است و باعث تغییر در رخدادهای آب و هوایی میشود که زندگی همه موجودات کره زمین، وابسته به آن است.
چه کاری میتوانیم بکنیم تا این اثر گلخانه ای حرارتی- که انسان باعث آن شده است- کاهش یابد؟
با این تغییراتی که در آستانه ایجاد آن هستیم چه کنیم؟
وقتی در حال نزاع هستیم تا این را بفهمیم سرنوشت زمین(سواحل و جنگل ها و مزارع و کوه های پوشیده با برفها) در حال نزاع و ستیز(با شرایط محیطی)است.
نمونه هایی از تغییرات محیطی در نتیجه تغییرات آب و هوایی:
کوه یخی در آبهای قطب جنوب آب میشود. تغییر آب و هوا منجر به شتاب گرفتن میانگین از دست رفتن یخ ها در همه جای قاره، میشود. با بالا رفتن سطح دریاها آبهای اقیانوس های شور به ساحل اور-گلیدز در ایالت فلوریدا وارد میشود و در این زمان گیاهان و حیوانات بومی شروع به سازگاری با شرایط متغیر، میکنند.
ساحل غربی ایالات متحده از چند سال قبل دچار خشکسالی شده است و آب و هوای گرم و قحطی، منجر به زیاد شدن آتش سوزی ها و ویرانی آن شده است. در مالزی در نزدیکی خط استوا تعداد زیادی از جنگل ها سوزانده میشود تا کشاورزان، پالم بکارند. روغن پالم استخرج میشود و کربن موجود در این روغن، وارد جو زمین می شود و در ایجاد گرمایش گلخانه ای نقش دارد.

تغییرات آب و هوایی بر گیاهان و حیوانات در قطب شمال تاثیرمی گذارد. با وجود اینکه دانشمندان علت مرگ برخی از خرس های قطبی را نمی دانند ولی کارشناسان هشدارمیدهند تعداد زیادی از خرس های قطبی برای یافتن غذا دچار مشکل شده اند زیرا یخی- که خرس ها در طول تاریخ از آن کمک میگرفتند- نازکتر شده و خیلی زود آب شده است.
دریاچه ارومیه درایران- که زیستگاه بسیاری از پروندگان بوده است- به دلیل تغییرات آب و هوایی در حال کوچکتر شدن است.
آمازون مساحتی نزدیک به یک میلیون زمین فوتبال از پوشش گیاهی خود را در هر سال از دست میدهد تا زمین کشاورزی ساخته شود و کربنی که وارد جو میوشد، تغییرات آب و هوایی را سرعت میبخشد. ....
گازهای گلخانه ای به نور، اجازه ورود میدهد ولی اجازه خروج حرارت را نیمدهد و مانند دیوارهای شیشه ای است به همین دلیل به آن خانه های پلاستیکی یا گلخانه شیشه ای گفته میشود
نور خورشید، سطح زمین را روشن میکند، در این جا نیرو گرفته میشود و دوباره در جو زمین به صورت حرارت، منعکس میگردد. در اتمسفر مولکول های گازهای گلخانه ای بخشی ازاین حرارت را گیر می اندازد و بقیه به فضا میرود. آن مولکول ها حرارت بیشتری را نگه میدارد.
دانشمندان از سال 1824 م. تاثیر گلخانه ای را درک کردند و جوزف فورییر محاسبه کرد که اگر جو اتمسفر نبود زمین بسیار سردتر میشد. تاثیر گلخانه ای حرارتی طبیعی، چیزی است که زمین را شایسته زندگی کرده است. و بدون آن، سطح زمین حدود 60 درجه فارنهایت یا 33 درجه سانتیگراد سردتر میشد. شیمیدان سوئدی ساوانت ارهینوس کشف کرد انسان میتواند اثر گلخانه ای حرارتی را بیشترکند و این از طریق ساختن دی اکسید کربن است که یکی از گازهای گلخانه ای است.
حدود یکصد سال جستجوهای آب و هوایی، فهم پیشرفته ای از احتباس حرارتی داده است. گازهای گلخانه ای در طول عمر زمین، کم و زیاد شده است ولی در حدود چند هزار سال گذشته نسبتا ثابت بوده است. در این دوره یعنی صد و پنجاه سال اخیر، متوسط درجه حرارت جهانی ثابت بوده است. از طریق سوخت های فسیلی و دیگر فعالیت هایی که باعث آزاد شدن مقادیر زیاد گازهای گلخانه ای میشود؛ به خصوص در چند دهه اخیر، دانشمندان هشدار میدهند انسان اثر گلخانه ای آب و هوایی را بیشتر میکند و زمین را بسیار گرم میکند.
آیا تغییرات در درجه حرارت طبیعی است؟
فعالیت بشری تنها عاملی نیست که بر آب و هوای زمین تاثیر میگذارد. آتشفشان ها و اختلافات در پرتوهای خورشیدی به دلیل بادها و طوفان های خورشیدی و موقعیت زمین نسبت به خورشید و پدید النینو نقش های مهمی دارد و تاثیر گذار است. دانشمندان نقش این عوامل طبیعی را در بالا بردن اثر گلخانه ای آب و هوایی جدید، فقط 2% میدانند. دگرگونی آب وهوایی در نتیجه فعالیت های انسان مانند در تصرف گرفتن زمین جنگها نقش بسیار مهمتری دارد.
مقیاس زمانی کوتاه اثر گلخانه ای حرارتی، منحصر به فرد است برای نمونه آتشفشانها مولکول هایی را تولید میکند که سطح زمین را به شکل موقت سرد میکند ولی تاثیر آن فقط چند سال باقی میماند. حوادثی مانند النینو در دروه های کوتاه عمل میکند. از سوی دیگر انواع دگرگونی ها در درجه حرارت های جهانی- که در دوره های یخبندان در طول هزاران سال نقش داشته است- طی هزاران سال با موازنه گازهای گلخانه ای در اتمسفر- که به صورت طبیعی جذب میشود- انجام شده است. نتیجه اینکه تثبیت گازهای گلخانه ای و درجه حرارت تا حدی پایدار میشود و این باعث شکوفایی تمدن بشری در اّب و هوای ثابت است.
مقادیر زیادی برف بر گرینلند میبارد ولی امروز این برف ها چهار بار سریعتر ذوب میشود و این نشان میدهد گرینلند به نقطه بحرانی مهمی در بالا رفتن سطح دریاها تبدیل شده است. انسان از زمان انقلاب صنعتی میزان دی اکسید کربن را تقریبا سه برابر بالاتر برده است
تغییراتی که ازنظر تاریخی به هزاران سال وقت، نیاز داشت اکنون در چند دهه رخ میدهد.

چرا این برای ما مهم است؟ بالا رفتن سریع درجه حرارت یک چالش است زیرا آب و هوا را با سرعتی بیشتر از آنچه برای به دست آوردن سازگاری توسط بسیاری از جانوران لازم است تغییر میدهد همچنین شرایط آب و هوایی جدید، قابل پیشبینی نیست و این خطری برای همه اشکال حیات است.
در طول تاریخ، آب وهوای زمین به صورت منظم در میان درجه حرارت های نزدیک به هم دگرگون میشد و این را امروز در آمریکای شمالی و اروپا میبینیم. متوسط درجه حرارت جهانی امروز با دوره های یخبندان، نزدیک به پنج درجه سانتیگراد است و تغییرات در طول هزاران سال، به کندی رخ میدهد ولی با گازهای گلخانه ای صفحات یخی مانند گرینلند و قاره قطب جنوب رو به آب شدن رفته است و منجر به بالا رفتن سطح دریاها شده است. به نظر میرسد تا سال 2050 سطح دریاها یک گام یا 2.5 گام بالاتر بیاید و با بالا رفتن درجه حرارت، ممکن است آب و هوا به روشی که قابل انتظار نیست دگرگون شود و با بالا رفتن سطح دریاها ممکن است آب وهوا سخت تر هم شود. و این به معنی طوفان های شدیدتر و بارندگی های وسیعی است که پس از آن، خشکسالی ها می آید و محصولات کشاورزی کاهش می یابد.
برخی توضیحات از دکتر سید سلمان فاطمی نورولوژیست
https://www.nationalgeographic.com/environment/global-warming/global-warming-overview/https://nasainarabic.net/main/articles/view/aaqa?fbclid=IwAR3XQz5itCDdFqwrwoeTl5B0tODsLvXRgJc1-kLv7GAAL_XEzT23SnyOykA