تازه های اسکیزوفرنی(جنون). وبینار انجمن روانپزشکان ایران۱۴۰۰.۴.۲۴
مغز بزرگ انسان امروز، بار سنگینی بر دوش او گذاشته است. نه فقط وزن حدود ۵ کیلوگرم بر گردن انسان، سبب میشود معمولا افراد مسن، دچار دردهای مزمن گردن، در نتیجه ی خوردگی استخوان ها و آرتروز مهره ها باشند، کم بودن فضای جمجمه، باعث سردردهای شایع در انسان میشود.
همچنین سایکوز و جنون یکی دیگر از نتایج بزرگی مغز و تکامل آن در خط تکاملی عالم مادی است.
با این حال انتخاب چند میلیون ساله تکامل مادی، این مغز بزرگ امروزی بوده است.(در مورد نقش تکامل مادی در ایجاد اسکیزوفرنی، به مقاله ه ی هزینه سنگین انسان، در ازای به دست آوردن قدرت تکلم و زبان(زبان و تکلم، در ازای روان پریشی یا اسکیزوفرنی!!؟؟ )در کانال ها و سایت های دکتر سید سلمان فاطمی نورولوژیست مراجعه شود.)
ولی چگونه انسان امروز میتواند هم از مغز بزرگ، بهره ببرد و هم از زیان و فشار بار تحمیلی ناشی از تکامل بر آن، بکاهد؟ درمان و کنترل سایکوز در اسکیزوفرنی، امروز یکی از مباحث نو و دشوار روانپزشکان و دانشمندان علوم اعصاب است. امید که با کشف درمان های مناسب برای این بیماری، نه فقط این چالش بزرگ انسان جدید، برطرف شود بلکه نشانه هایی نو از تکامل طولانی انسان جدید، به دست بیاید و با شناخت این تاریخ طولانی و مبهم، مسیری امیدوارکننده برای آیندگان فراهم شود.
دکتر سید مهدی صمیمی دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
بایپولار و اسکیزوفرنی
ریلاپس از موصوعات مهم بیماری های روانی است. گاهی ریلاپس خیلی شدید میشود بنابراین درمان پیشگیری، خیلی در کنترل بیماری و جلوگیری از ریلاپس های خطرناک موثر است. معمولا با درمان پیشگیری طولانی مدت، کنترل بیماری ممکن است.
عود قابل پیشبینی نیست.
در بیماری دو قطبی، طی پنج سال رلاپس باعث افزتیش اختلال حافطه چه حافظه ی عملکردی و بینایی و اختلال در NCI میشود.(افت نوروکاگنیتیو)
قدرت شناختی، در عود بیشتر مانیا، بیشتر افت داشت. همه ی بیماران، افت نوروکاگنیتیو(قدرت شناختی) دارند. دوره ی طولانی بیماری و عودهای زیاد، همراه با افت بیشتر است.
سن و طول بیماری و عود بیشتر بیماری با ضایعه بیشتر در ام ار ای عملکردی در
Rt Inf frontal area
rt frontal placental gurus
همراه است.
رابطه مستقیم عود حمله با افت شناختی، وجود دارد.
جنون طولانی، فشار زیادی بر مغز وارد میکند و اختلال شناختی میدهد. دوره ی طولانی بیماری درمان نشده
Duraton of untreated psychosis(DUP)
طولانی باعث افت بیشتر شناختی میشود.
جلوگیری از رلاپس بیماری: ضد جنون های طولانی اثر
ریسپریدون تزریقی: از روز ۵۰ درمان خوراکی به تدریج کم میشود و داروی تزریقی به تدریج بیشتر میشه. اولانزاپین بیشتر از ریسپریدون روی بیماری های دو قطبی و افسردگی تاثیر داره. ضد جنون های طولانی اثر مانند ریسپریدون تا حدی روی دو قطبی تاثیر دارد ولی تاثیر زیادی روی اختلال جنون دارد.
خانم دکتر هدایتی استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز. فلوشیپ سایکوسوماتیک
عوارض طبی همراه با جنون و دیگر بیماری های روانی، سخت تر تشخیص داده میشه.
اختلال خواب و RLS(restless leg syndrom) در این بیماران شایع است. RLSمعادل اکاتیشیا است. آریپیپرازول و کلونازپام و آگونیست دوپامین و بوپروپیون در درمان این حالت، سودمند است.
درمان بیخوابی: ازوپیکلون، ملاتونین
چاقی: اولانزاپین، کلوزاپین و کوییتیاپین و لارگاکتیل به خصوص مورد آخر، بیشتر از همه چاقی میده. اد کردن آریپیپرازول میتونه چاقی رو کم کنه.
چاقی در جنون بالا است: شاید به خاطر حساسیت ژنتیکی، مسیرهای نورواندوکرین.
هموگلوبین A1C به بررسی میزان قند طولانی مدت کمک میکند.
زیپراسیدون، پرفنازین، اریپیپرازول، فلوفنازین و هالوپریدول و کلوزاپین باعث پایین اوردن آستانه ی تشنج است.
لیتیوم خطر عوارض میکروواسکولار را کم میکند ولی میتونه تشنج زا باشه.
کاهش ویتامین بی دوازدهB12- که در این بیماران دیده میشود- خودش باعث افزایش فشارخون میشود. در استفاده از ACE INHIBITOR احتمال جنون بیشتر میشه.
ریسپریدون در تشنج، خوبه. در کنترل تشنج افراد سایکوتیک، سدیم والپروات بهتر است چون لوتیراستام میتونه باعث سایکوز بشه.
کاهش ویتامین دی میتونه باعث تشدید سایکوز بشه.
الکل احتمال ریلاپس را در افراد مبتلا، بالا می برد.
دمانس در افراد مجنون، شایعتر هست.
خانم دکتر شکیبا استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران عوارض ضد جنون ها
لوماتپرون پروفایل عوارض کمی داره. پیماونسرین در بیماران پارکینسون دچار سایکوز استفاده میشود(پیماوانسرین، با نام تجاری Nuplazid، یک داروی ضدروانپریشی آتیپیک است که برای درمان روان پریشی و بیماری پارکینسون تأیید شدهاست. همچنین برای درمان روان پریشی بیماری آلزایمر، اسکیزوفرنی، آژیتاسیون و اختلال افسردگی عمده مورد تحقیق قرار دارد. برخلاف سایر داروهای ضدروانپریشی، پیماوانسرین یک آنتاگونیست گیرنده دوپامین نیست. )
عوارض حرکتی و افزایش پرولاکتین در نسل اول داروهای ضد جنون، بیشتر است.
افزایش کیو تی در زیپراسیدون و نسل اول بیشتر است.
عوارض اکستراپیرامیدال فلوفنازین و تریفلوپرازین بیشتراست. اکاتیشیا(احساس بی قراری درونی) شایعترین عارضه اکستراپیرامیدال روش:کاهش دارو، بنزتروپین و بتا بلوکر، بنزودیازپین (خط اخر)
سندرم پارکینسونیسم دارویی: خط اول، کاهش دوز دارو یا تغییر به داروی دیگر، آنتی کلینرژیک و یا آرتان تا ۱۵ میلیگرم، آمانتادین و بنزتروپین
سابقه عوارض اگر باشه یا داروی تزریقی مانند هالوپریدول مصرف بشه، بهتر است از پروفیلاکسی عوارض اکستراپیرامیدال استفاده بشه.
دیستونی: بهتر است دارو عوض شود، خطوط بعدی برخورد با دیستونی آنتی کلینرژیک و دیفن هیدرامین است.
تاردیو دیسکینزی: شامل کره، آتتوز، ترمور آکاتیشیا که دیررس از زمان داروی ضد جنون، ایجاد میشه.
قطع داروی متهم، تبدیل به نسل دو (تبدیل به کلوزاپین: در ابتدای تاردیو سودمند است، کویتیاپین هم خوب است.)، کاهش دوز داروی متهم، بنزودیازپین: کلونازپام ۲تا۴ میلیگرم در روز، تزریق بوتاکس سودمند است. (دیستونی گردن یا بلفارواسپاسم)
تترابنازین، والبنازین(اینگرزا)(۴۰ و ۸۰) در تاردیو، دوتترابنازین: دوز بالا موثر است
آنتی کلینرژیک هرچند درمان تاردیو هست خودش میتونه تاردیو را تشدید کنه
جینکو بیلوبا: گاهی سودمند است.
با وجو تاردیو توصیه میشه دارو را ادامه بدیم که با ادامه ی درمان، معمولا عوارض تاردیو کم میشه.
داروهای کولینرژیک از نظرتئوری بر تاردیو دیسکینزی، موثر است.
ویتامین E 900 , 1200
گاهی درمان با
DBS (deep brain stimulation)
سودمند است.
مشکلات متابولیک داروهای ضد جنون: فشار خون بالا، چربی بالا،چاقی
عوارض آنتی کلینرژیک باعث چاقی میشود.
آریپیپرازول(تا ۱۵ میلی روزانه) و زیپراسیدون، کمتر باعث چاقی میشه. (Ziprasidone یک داروی آنتی سایکوتیک benzylisothiazolylpiperazine است. مکانیسم دقیق آن مشخص نیست اما مطالعات آزمایشگاهی رادیولیگاند نشان می دهد که Ziprasidone افینیتی بالایی به رسپتورهای D2، D3، 5-HT2A، 5-HT1A، 5-HT2C، 5-HT1D و آلفا1 آدرنرژیک دارد؛ افینیتی متوسط به رسپتورهای هیستامینی H1 داشته و هیچ گونه افینیتی به رسپتورهای آلفا 2 آدرنرژیک، بتا آدرنرژیک، 5-HT3، 5-HT4، کولینرژیک، mu، sigma یا بنزودیازپینی ندارد. Ziprasidone به عنوان آنتاگونیست رسپتورهای D2، 5-HT2A و 5-HT1D و آگونیست رسپتور 5-HT1A عمل می کند. Ziprasidone مهارکننده متوسط بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین هم هست.)
برای کاهش وزن، متفورمین با توپیرامات تا ۲۰۰ میلی روزانه(از عوارض پارستزی وابسته به دوز)، بوپروپیون با نالتروکسن، اولیستات، با کاهش جذب چربی، متفورمین، لیراگلوتید(آگونیست گلوکاگون)، سامیدورفان(آنتاگونیست گیرنده ی مو)
دیابت در سایکوز شایع است. در نسل دوم داروها، شایعتر است. کنترل دیابت، ضعیفتر است.
افزایش پرولاکتین که در نسل اول بیشتر است. تغییر دارو و یا اضافه کردن اریپیپرازول و متفورمین.
تشنج: مهم است، تشج مرتبه ی اول معمولا به خاطر ضد جنون ها نیست
بلوک آلفا آدرنرژیک باعث افت فشار خون وضعیتی میشه.
تیوریدازین، کلوزاپین، لوپریدون، زیپراسیدون، پیموزاید، هالوپریدول، باعث کیو تی طولانی میشود.
سدیشن در کلرپرومازین، کلوزاپین و کوئتیاپین
آقای دکتر صادقی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران
چند درمانی در جنون: داروهای های پوتنت high potent، برای علایم مثبت و لو پتنت مانند کوئیتیاپین و کلرپرومازین برای درمان علائمی مانند بی خوابی استفاده می شود. ممکنه عوارض اکستراپیرامیدال و افزایش پرولاکتین و ..در چند دارویی بیشتر میشه.
ترکیب دو دارو با یک مکانیسم، خیلی خوب نیست مثلا ترکیب دو داروی افزاینده ی سرتونین مناسب نیست.
بوپروپیون و بوسپیرون عوارض جنسی کمتری داره. در بیخوابی ناشی از بوپروپیون میتونه ترازودن داد.
کلوزاپین و کلرپرومازین، سطح تشنج رو پایین میاره. در عوارض اکستراپیرامیدال میشه ارتان و ایندرال داد. بنزودیازپین طولانی می تونه باعث مرگ بشه.
SSRI and MIRTAZAPINE
در درمان افسردگی همراه با جنون میشود داد. اگر تغییر خلقی داشته باشند، از ضد تشج استفاده میشه. لیتیوم و یا والپروات. ترکیب لیتیوم و آنتی سایکوز باعث عوارص میشه.
تیوریدازین و کلرپرومازین، باعث افت فشار خون میشه. در درمان ترکیبی از دو دارو با مکانیسم های مختلف، استفاده میشه.
درمان ترکیبی معمولا در صورتی است که کلوزاپین و نیز ترکیب کلوزاپین با دیگر داروها، به درمان جواب ندهد.
ریسپریدال فرم تزریقی و طولانی اثر ریسپریدون است، عوارص اکسترا پیرامیدال کمتری دارد، محلول در آب است. با دوز ۲۰، ۳۷.۵ ، ۵۰ دو هفته یک بار تزریق میشود .
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031