دکتر سید سلمان فاطمی

کسی که از مجازات برکنار باشد بی ادبی میکند!
بر اساس این ضرب المثل، برخی می خواهند مردم را در اطراف خود تربیت کنند در حالی که از این حقیقت، غافل است که تربیت مردم، خاص ما و وظیفه ما نیست بلکه امری است که بسیار فراتر از ماست.

سالها قبل با یکی از همکاران صحبت می کردم که میخواست یکی از معلم ها را به خاطر کار اشتباهی که در حقش کرده بود در مدرسه تربیت کند و مجازات، بسیار سخت بود و از نوع دوری کردن بدون کلام گفتن با او بود و تفسیر میکرد که می‌خواهد فلانی را تربیت کند و این ضرب المثل را می آورد کسی که از مجازات ایمن باشد بی ادبی میکند

مجازات اجتماعی وقتی رخ می‌دهد که جامعه، رفتار معینی را رد کند و به دلیل این رد تکراری، به صورت زشت داشتن یا کنایه یا توبیخ یا سرزنش از طرف افراد مختلف، فرد را با آداب جامعه ای که در آن، زندگی میکند تربیت میکند و این در حقیقت تطابقی با آداب الهی ندارد.

عموما بدون توجه به میزان صلاحیت و شایستگی آداب اجتماعی، اعتقاد دارم انسان مسئول تربیت و ادب کردن خودش یا شاید فرزندانش است اما دیگران از جمله همسایه ها و دوستان و نزدیکان و .. و... و... این امری بسیار دشوار است.

بله ما می‌توانیم با نصیحت و گاهی عتاب قرار دادن به دیگران کمک کنیم ولی واقعیت اینکه هرکس برای ادب کردن خودش، تلاش کند خواهد دید در ورطه ای بزرگ، گرفتار شده است که او را از مطرح کردن عیب دیگران باز میدارد چه برسد بخواهد آنها را تربیت کند.
دکتر هیفا بهبهانی

(تربیت جمعی که در بالا بیان شد و با تقلید و پذیرش شرایط جامعه و ترس از طرد شدن، به دست می آید، رفتاری است که مشابه آن در حیوانات هم هست و نتیجه سبک سنگین کردن رفتار و مجازات های احتمالی آن است.

پرورش چنین رفتاری، هرچند برای جلوگیری از جنایت و جرم در جامعه های حیوانی(ازجمله برخی جوامع بشری) ارزشمند است ولی رفتاری انسانی و تحت اراده روح انسانی و شایسته پاداش الهی نیست بلکه دستوری است که ژنهای ما برای جلوگیری از مجازات می‌دهد.

این با آداب الهی که با اراده خود فرد و در برابر ژنهای مادی او انجام می‌شود متفاوت است.

هدف رسولان الهی محقق کردن ادب الهی بوده است هرچند گاهی لازم است به دلیل تسلط بعد حیوانی بر بسیاری از انسان ها مجازات حیوانی هم اعمال شود و این، واقعیتی غیر قابل انکار است)
@salmanfatemi